Bracia Lewoniewscy znów odsłonięci

Pomnik poświęcony pamięci pilotów braci Lewoniewskich nie tylko zmienił swoje miejsce. Znacząco zmienił się też wygląd pomnika. Od kilku dni braci Lewoniewskich upamiętnia zupełnie nowy kamień. Od poprzedniego różni go przede wszystkim... wielkość. Nowy jest bowiem zdecydowanie większy.

- Ten kamień nie jest przypadkowy - zapewnia Krzysztof Szczebiot, zastępca burmistrza Sokółki. - Został on odkopany właśnie w tym miejscu podczas prac przy budowie sklepu. Jest to nie lada okaz, było nawet kilku chętnych, żeby go kupić. To rzeczywiście ogromny kamień, zważywszy, że 1/3 tego głazu jest schowana pod ziemią.

Przeprowadzka po 24 latach

Ale zmianie nie uległ wyłącznie kamień. Także tablica została odnowiona. Przywrócono jej dawny blask. Na tablicy widnieje napis: "Bohaterskim lotnikom braciom Zygmuntowi i Józefowi Lewoniewskim naszym rodakom społeczeństwo Sokółki, czerwiec 1983 rok".

Decyzję o przeniesieniu pomnika sprzed Ośrodka Sportu i Rekreacji przy ulicy Grodzieńskiej na plac przed sklepem Tesco była podyktowana kilkoma względami.

- Po pierwsze, pomnik poświęcony pamięci braci Lewoniewskich powinien stać na ulicy ich imienia, bo to jest dla nich najlepsze miejsce - przekonuje Piotr Bujwicki, zastępca burmistrza. - A po drugie, w tamtym miejscu był zbyt mało widoczny i niedostatecznie wyeksponowany.

22 sierpnia święto lotników

W związku z tym, że pomnik został na nowo odsłonięty, burmistrzowie już mają pomysł, jak go "wykorzystać". Chodzi o święto lotnictwa, które przypada 22 sierpnia. Być może już wkrótce sokółczanie tego dnia będą spotykać się pod pomnikiem.

- Myślimy o tym, żeby do kalendarza naszych lokalnych świąt wprowadzić obchody dnia lotnictwa - mówi Piotr Bujwicki. - Mamy przecież pomnik i słynnych braci Lewoniewskich, którzy byli związani z Sokółką.

Możliwe też, że niedługo na obelisku upamiętniającym braci pilotów, pojawi się kolejna tablica. Tym razem miałaby ona upamiętniać innych pilotów z terenu gminy. Krzysztof Szczebiot zapewnia, że gmina zna nazwiska przynajmniej kilku zasłużonych pilotów.

Kim byli bracia Lewoniewscy?

Bracia Zygmunt i Józef Lewoniewscy to piloci doświadczalni, długodystansowcy, polarnicy. Obaj mocno zafascynowani lotnictwem. Józef w 1923 roku ukończył wojskową szkołę lotniczą w Bydgoszczy, a następnie szkolenia kontynuował we Francji. Po powrocie służył jako pilot myśliwski. Uzyskał stopień kapitana pilota. W 1933 roku podjął próbę przelotu bez lądowania na trasie Warszawa - Kazań - Swierdłowsk - Omsk - Krasnojarsk na specjalnie przerobionym samolocie PZL 19. 11 września 1933 roku w czasie lotu doszło do katastrofy, w której pilot Józef Lewoniewski zginął.

Zygmunt Lewoniewski z kolei urodzony 15 maja 1905 roku w Petersburgu, w młodości głównie przebywał w Sokółce. Brał czynny udział w rewolucji październikowej. Ukończył Sewastopolską Wojskową Szkołę Lotnictwa. Był lotnikiem polarnym znanym między innymi z niesienia pomocy rozbitkom, między innymi Amerykanina Jamesa Matterna. Brał udział w akcji ratowniczej rozbitków statku "Czeluskin", za co uhonorowano go tytułem Bohatera Związku Radzieckiego. 12 sierpnia 1937 roku podjął próbę przelotu czterosilnikowym samolotem DB - A numer N - 209 z Moskwy nad Biegunem Północnym do Fairbanks w USA, jako dowódca załogi z 5 innymi lotnikami na pokładzie. 13 sierpnia 1937 roku o godzinie 13:40. samolot przeleciał nad biegunem, lecz o godzinie 14:32. załoga doniosła o zatrzymaniu się prawego skrajnego silnika, po czym samolot zginął bez wieści i nie został odnaleziony.