Boom na drewno opałowe trwa. Jak pozyskiwać surowiec z terenów Lasów Państwowych?

Rosnące koszty ogrzewania sprawiły, że coraz więcej osób zainteresowało się drewnem opałowym. Na wsi i w małych miasteczkach używanie drewna do celów grzewczych jest normalną praktyką. Ale dla wielu Polaków, w tym głównie mieszkańców metropolii, stało się odkryciem. Leśnicy musieli przypominać, że leżące w lesie drewno nie może zostać zabrane bez zgody i wiedzy nadleśnictw i że obowiązują konkretne zasady zakupu.

Podobnie nie można samodzielnie wycinać gałązek na stroisz, zbierać mchu czy porostów na wianki lub stroiki, czy pozyskiwać chrustu brzozowego na miotły. Las i każdy jego element jest dobrem społecznym, ale stanowi majątek Skarbu Państwa, którym zarządzają w imieniu społeczeństwa leśnicy - zaznaczały Lasy Państwowe.

Sporo zamieszania wyniknęło z niefortunnego określenia „chrust”. Uporządkujmy więc na początek nazewnictwo.

Chrust to drobne, suche gałązki, które opadły z rosnących, powalonych drzew. Pozostają w lesie do naturalnego rozkładu, zasilając glebę w cenne elementy próchniczne. Leśnicy nie pozwalają na ich zbiór. Jako opał służą natomiast pozostałości po pozyskaniu grubszego drewna użytkowego, czyli wierzchołki i gałęzie o grubości do 7 cm. Taką gałęziówkę samodzielnie układa się w stosy do pomiaru poprzedzającego sprzedaż. Gałęziówka w przeciwieństwie do chrustu to drewno świeże, o znacznie wyższej wartości energetycznej.

Drewno opałowe w Lasach Państwowych to dwa podstawowe sortymenty. Grubsze wałki drewna, przygotowywane przez nadleśnictwa, określane symbolem S4. Kupione, trzeba je samodzielnie wywieźć z lasu. Drugi rodzaj to wspomniana wyżej gałęziówka (symbol M2). Tu prócz samodzielnego wywozu czeka nas samodzielne przygotowanie.

Istnieją ścisłe zasady dotyczące nabywania opału na terenie Lasów Państwowych, gdyż instytucja nie prowadzi sprzedaży w składach czy magazynach. Na początku należy zgłosić się do kancelarii leśnika, która znajduje się najbliżej naszego miejsca zamieszkania z pytaniem o dostępność drewna. Pozyskuje się je na bieżąco, w miarę jak postępują prace gospodarcze w nadleśnictwie. Stąd czasem dłuższa bądź krótsza potrzeba oczekiwania na drewno.

Jeśli chcemy nabyć gałęziówkę, leśnik wskaże miejsce, gdzie to zrobić. Będzie to fragment lasu, w którym pozyskiwano grubsze sortymenty drewna do trwałych zastosowań. Ułożenie stosów z gałęzi i wierzchołków czubów, czyli pozostałości po głównym pozyskaniu, leśnicy określają jako samowyrób. Leśniczy przedstawi zasady bhp i wystawi zezwolenie na wyrób.

Wkład własnej pracy rekompensuje niska, wręcz symboliczna cena. Leśnicy wyceniają i sprzedają drewno w metrach sześciennych. 1 m3 gałęziówki to 2022 r. przeciętnie koszt 31 zł! Nawet doliczając 23% VAT jest to najtańszy opał w Unii Europejskiej.

Dodajmy jeszcze, że płacąc za 1 m3 drewna nie płacimy za puste przestrzenie w ułożonym stosie. Leśnicy odliczają je, redukując rzeczywistą objętość zależnie od grubości drewna. I tak metr sześcienny gałęziówki to aż cztery metry przestrzenne. Za 100 zł kupimy więc ładunek, który wypełni solidną przyczepę!

Oczywiście nie każde drewno w lesie przeznaczone jest na opał. Drewno w lasach zarządzanych przez Lasy Państwowe nigdy nie było pozyskiwane w celu spalenia. Priorytetem są trwałe zastosowania, jak meble czy konstrukcje budynków. Dwutlenek węgla, który wychwyciły drzewa będzie w nich trwał przez dekady i setki lat. Jako surowiec opałowy wykorzystywane jest wyłącznie drewno najniższej jakości, obarczone wadami. Jest albo zbyt cienkie (to M2), albo zbyt krzywe, ma wiele sęków, przebarwień czy pęknięć.

W tym roku, aby zwiększyć dostępność drewna opałowego, pod koniec maja br. dyrektor generalny Lasów Państwowych wydał decyzję o pierwszeństwie w kupnie drewna niskiej jakości przez indywidualnych klientów. To głównie osoby zamieszkujące wsie i miasteczka, których gospodarstwa domowe nie są włączone do gminnych lub miejskich systemów ciepłowniczych. W ten sposób Lasy starają się przeciwdziałać trendom inflacyjnym i rosnącym cenom energii.