Białystok w okresie XX-lecia międzywojennego. Tak rozbudowywała się stolica dzisiejszego województwa podlaskiego

Po zakończeniu pierwszej wojny światowej w listopadzie 1918 roku, po 123 latach nieobecności na mapach politycznych Europy, Polska odzyskała niepodległość, ale nie Białystok. Dopiero 9 lutego 1919 roku Sejm Ustawodawczy przyjął rezolucję o konieczności włączenia ziemi wileńskiej i grodzieńskiej do Rzeczpospolitej i już 17 lutego 1919 roku do Białegostoku przybył pierwszy polski komendant wojskowy miasta płk Stanisław Dziewulski. Wkrótce dotarli też ułani z 4 pułku, a następnie strzelcy z 1 i 28 pułku piechoty. W tym czasie bez incydentów miasto opuszczali Niemcy.

10 maja 1919 roku powiększył się obszar Białegostoku do 42 kilometrów kwadratowych.

W jego granicach znalazły się

• Białostoczek
• Antoniuk
• Dojlidy
• Marczuk
• Dzięsięciny
• Ścianka
• Horodniany
• Pieczurki
• Ogrodniki Białostockie
• Skorupy
• Starosielce
• Wygoda
• Zwierzyniec-Letnisko
• Zacisze

2 sierpnia 1919 roku Białystok został stolicą nowo utworzonego województwa białostockiego, co zaważyło na dalszym rozwoju miasta.

W Białymstoku rozpoczęto przebudowę sieci placówek oświatowych. Do wszystkich szkół wprowadzano naukę języka polskiego. Niestety 28 lipca 1920 roku podczas wojny polsko-rosyjskiej Białystok zajęli bolszewicy. Miasto udało się odbić już 22 sierpnia. Białostoczanie mogli w końcu zająć się uporządkowaniem układu przestrzennego miasta. W drugiej połowie lat 20-tych i 30-tych rozpoczęto modernizacje Białegostoku. W obrębie ulicy Legionowej, Akademickiej, Świętojańskiej i Mickiewicza powstała reprezentacyjna dzielnica administracyjno-urzędnicza z siedzibą wojewody w Pałacu Branickich. Zbudowano też gmach Sądu Wojewódzkiego i Grodzkiego, a także Izbę Skarbową przy ulicy Mickiewicza. W tym czasie powstawały także osiedla estetycznych domków.

W centrum Białegostoku zaprojektowano Planty, które otaczały park Pałacu Branickich. Kolejną inwestycją był Teatr Miejski im. Józefa Piłsudskiego oraz stadion sportowy w Zwierzyńcu. Oskar Sosnowski zaprojektował modernistyczny kościół św. Rocha, którego realizację rozpoczęto od 1926 roku.

Białystok powoli odbudowywał dawną pozycję ważnego centrum przemysłu włókienniczego. W 1928 roku mieliśmy ponad 400 zakładów. Jednak z czasem mniejsze firmy upadły, a średnie i duże łączyły się w spółdzielnie. Do największych należały m.in.:

• Fabryka Sukna A. Sokół i J. Zylberfenig
• Fabryka Sukna i Kołder I. D. Szapiro,
• Browar w Dojlidach,
• Fabryka sklejek E. Hasbacha,
• Zakłady grabarskie Ch. Beckera,
• Huta szkła.

Przeczytaj też:Białostockie fabryki były sławne na cały świat