Białystok (mało) kulturalny? Nieprawda!

Podczas wtorkowej debaty pod nieco prowokacyjnym hasłem „Białystok (mało) kulturalny” chcieliśmy znaleźć odpowiedź na pytanie, dokąd zmierza kultura w Białymstoku. W kawiarni Fama spotkali się nadzorujący kulturę w Białymstoku wiceprezydent Rafał Rudnicki, pełniący podobną funkcję w skali Podlaskiego wicemarszałek Maciej Żywno, przewodniczący komisji kultury i promocji Rady Miasta Białystok Krzysztof Stawnicki oraz kulturoznawca i twórca niezależnych filmów dr Tomasz Adamski z Uniwersytetu w Białymstoku i Konrad Sikora, szef muzyczny Radia Akadera.

Hasło „Białystok (mało) kulturalny” jest fałszywe - stwierdził na początku naszej debaty Rafał Rudnicki, wiceprezydent Białegostoku. - Nie bez powodu wydajecie comiesięczny dodatek kulturalny „Magnes”, co tydzień co najmniej kilka stron poświęconych jest kulturze - z pewną przekorą chwalił nas wiceprezydent. Według niego oferta kulturalna Białegostoku i województwa jest ciekawa, a wręcz zaskakująca. To co u nas jest uważane za zbyt mało atrakcyjne, przez osoby z zewnątrz jest postrzegane inaczej. Wiceprezydent podkreślał, że wszyscy, którzy zgłoszą się do urzędu z dobrymi propozycjami mają szansę na pieniądze. - Jeśli mają jakiś ciekawy pomysł, zawsze środki w budżecie się na to znajdą - zadeklarował publicznie Rafał Rudnicki.

- Trudno się z panem prezydentem nie zgodzić, jest dobrze - podtrzymał opinię wiceprezydenta szef komisji kultury Krzysztof Stawnicki. Podczas debaty kilka razy wypominał wiceprezydentowi zaniechanie opracowania programu polityki kulturalnej Białegostoku.

Do chóru optymistów przyłączył się wicemarszałek województwa. - Białystok jest miastem bardzo kreatywnym, ludzi z pomysłami jest wielu - powiedział Maciej Żywno. Wojewódzkie instytucje kultury mają, według wicemarszałka, dobrą ofertę, a dla widza przyjeżdżającego do stolicy województwa kompletnie nie ma znaczenia, czyja to jest instytucja, tylko co tam się dzieje. I podkreślił, że jeśli stworzyć strategię kulturalną, to wspólną dla samorządu województwa i miasta Białegostoku.

Odróżnijmy rozrywkę od kultury - zaapelował Konrad Sikora, szef muzyczny Radia Akadera. - Widzę, że kultura w Białymstoku zmierza w kierunku rozrywki.

W jego mniemaniu prawdziwa kultura pozwalałaby na wspieranie twórców z Białegostoku. I przypomniał projekty „Białystok muzyczny” i „Białystok poetycki”, promujące nagrania i poezje tworzone przez białostockich amatorów. - Koncert, który się po godzinie skończy, nie jest dla mnie kulturą - grzmiał Konrad Sikora.

- Ważne jest wspieranie tego, co dzieje się wokół wydarzeń kulturalnych - podkreślił dr Tomasz Adamski, kulturoznawca z UwB. Docenia rolę warsztatów, spotkań, rozmów z twórcami i oprowadzań kuratorskich, organizowanych przez muzea i galerie. - Warto pokazywać młodym ludziom, że uczestniczenie w kulturze to frajda, ale i droga do poznania siebie, miasta, regionu.

Krzysztof Stawnicki, idąc za głosem mieszkańców, przypominał o braku instytucji kultury na peryferiach Białegostoku. Uczestnicy debaty wskazali, że rolę osiedlowych centrów kultury pełnią biblioteki.

- Jasny sygnał mieszkańców doprowadził do stworzenia biblioteki na Bacieczkach - przypomniał Maciej Żywno, nadzorujący Książnicę.

- Biblioteki w tej chwili są osiedlowymi domami kultury - przyznała Jolanta Gadek, szefowa Książnicy Podlaskiej. W 16 białostockich filiach w ciągu roku odbyło się kilkaset spotkań, głównie z dziećmi i seniorami. Łącznie filie dysponują setką komputerów z dostępem do internetu.

Pierwsza część debaty

Druga część debaty

Takie pytanie nurtowało Marka Kochanowskiego, literaturoznawcę i - między innymi - pomysłodawcę festiwalu literackiego „Zebrane”.

- To proste - potrzebna jest edukacja. Zacznijmy od dzieci w szkołach, stykajmy je z kulturą, to za ileś lat zaoowocuje odbiorcami. Żadne masowe koncerty, eventy nie spowodują, że ludzie zostaną odbiorcami kultury. Muszą się tego nauczyć od kołyski. Jeśli dziecko będzie się stykało z teatrem, z kinem i rozumiało to, co widzi, będzie odbiorcą kultury - poradził Konrad Sikora.

- Z raportów instytucji mogę mieć poczucie, że jest lepiej - przyznał wicemarszałek Żywno podając wzrosty frekwencji w operze czy muzeach. - Nie sztuką jest zaprowadzić uczniów na „Balladynę” jako lekturę, ale zachęcić ich by później sami poszli na jakiś kolejny spektakl.

I odwołał się do roli rodziny w podstawowej edukacji kulturalnej.

- Nie rozmawiajmy już o pisaniu programów, twórzcie kulturę, a miasto Białystok na pewno was wspomoże finansowo, jeśli będzie to coś, co zasługuje, by wyjść z tym do mieszkańców, czy szerzej - podsumował debatę Rafał Rudnicki, wiceprezydent miasta.

- To znak czasów, że o kulturze najpierw rozmawiają politycy, a my się im przysłuchujemy - zauważyła Dorota Sokołowska, dziennikarka Polskiego Radia Białystok, rozpoczynając drugą część naszej debaty. Przypomniała też, że warto poszukać odpowiedzi na pytanie, jak spowodować, by więcej ludzi uczestniczyło aktywnie w kulturze.

- Jesteśmy zdominowani przez język polityki, a nie kultury - stwierdził dr Marek Kochanowski i ubolewał nad likwidacją programu „Strefa książki” w TVP Białystok.

Na tak postawione pytanie każdy z zaproszonych gości miał inną odpowiedź.

- Nie mamy, może poza Jesienią z Bluesem, na tyle ciekawej imprezy muzycznej, by była rozpoznawalna w Polsce - przyznała Grażyna Dworakowska, szefowa Białostockiego Ośrodka Kultury. - Bardzo się cieszę, że koncertami możemy się dzielić ze Zmianą Klimatu, bo wydaje mi się, że świetnie się uzupełniamy.

Jacek Łasiewicki ze Zmiany Klimatu pytany o imprezę, którą może się pochwalić Białystok, wskazał na Halfway Festiwal.

- I Jesień i Halfway mają swoich odbiorców - potwierdziła Grażyna Dworakowska.

- Obydwie imprezy są niszowe, a wskazuję Halfway bo jest nowy i się rozwija, a Jesień z Bluesem istnieje - odkąd pamiętam - ze śmiechem wyjaśniał swój wybór Jacek Łasiewicki. Wtedy szefowa BOK dołożyła do puli najbardziej rozpoznawalnych imprez Up To Date Festival.

Zdaniem Konrada Szczebiota, członka zarządu Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Teatralnych AICT/IATC, białostockie środowisko teatralne jest rozpoznawalne w świecie. Jako szef literacki Teatru Dramatycznego zdaje sobie jednak sprawę, że trzeba mieć masę pieniędzy, by wyprodukować spektakle, które się sprzedadzą na festiwalach, ale niekoniecznie białostocka publiczność będzie na nie przychodziła.

Dr Marek Kochanowski podkreślił, że ludzie sami sobie tworzą kulturę, wskazując na wielką aktywność organizacji pozarządowych. - Jeśli komuś nie wystarcza oferta, to sam sobie stworzy galerię, wystawę, osiedlowy dom kultury. I to jest najfajniejsze w mieście - powiedział literaturoznawca.

Brakuje mi wśród odbiorców imprez ciekawości - poskarżył się Jacek Łasiewicki. - W ogóle nie interesują się czymś, co nie było w telewizji, w prasie. Konrad Szczebiot przyznał, że nawet osoby zdające na reżyserię teatralną mają ograniczone zainteresowania.

Obserwujący debatę Szymon Trusewicz apelował, by przypatrywać się, jak samorządowcy wydają pieniądze na kulturę.

- Trzeba stworzyć modę na uczestnictwo w kulturze - powiedziała Martyna Zaniewska, stypendystka prezydenta Białegostoku

- Zanim stworzymy modę, może stwórzmy koalicję dla kultury - zaproponował przysłuchujący się debacie redaktor naczelny „Porannego” Jarosław Jabłoński.

- Bez zbudowania bazy odbiorców, nie będziemy mieli kulturalnych fajerwerków, którymi będziemy mogli pochwalić się na zewnątrz - poparł propozycje Konrad Szczebiot.