Antoni Komendo-Borowski i Julian Buchcik będą mieli pomnik przy stadionie. Białystok uhonoruje dwóch przedwojennych żołnierzy i piłkarzy

W ramach obchodów 100-lecia Jagiellonii stwierdziliśmy, że powinno powstać coś co odniesie się do początków klubu. Stąd też pomysł na pomnik. Znajdą się na nim dwie postacie - Antoni Komendo-Borowski oraz Julian Buchcik. Byli nie tylko piłkarzami, ale też osobami, które miały bardzo piękne życiorysy jeśli chodzi o patriotyzm, który też chcemy tu pokazać - mówił historyk Jarosław Dunda.

Razem z innymi członkami komitetu budowy pomnika przedstawiał we wtorek (29 września) projekt pomnika 42. Pułku Piechoty, który ma stanąć przed wejściem na stadion miejski. Dzień wcześniej na taką lokalizację jednogłośnie zgodziła się rada miasta.

Czytaj też: Przed główną promenadą stadionu miejskiego stanie pomnik 42. Pułku Piechoty. Jest zgoda radnych

- Pomnik stanie przy głównej promenadzie od ul. Słonecznej. Postacie będą zwrócone w stronę kibiców wchodzących na teren stadionu. Jedna postać będzie wsparta o drugą. Z przodu będzie stał piłkarz, a z tyłu żołnierz. To nawiązanie do przedwojennego zdjęcia całej drużyny - mówił białostocki rzeźbiarz Eugeniusz Samsonowicz z Artystycznej Pracowni Sztuki i Formy.

Pomnik będzie wykonany z brązu. Razem z cokołem będzie miał 2,8 m.

Czytaj też: Stadion Miejski w Białymstoku ma patrona. Będzie nosił imię 42 Pułku Piechoty (zdjęcia)

- 42. Pułk Piechoty wpisał się bardzo mocno w życie Białegostoku. Działała na różnych płaszczyznach - społecznej, edukacyjnej, kulturalnej oraz sportowej. Pułk był protoplastą białostockiego sportu. To na terenie tej jednostki przy ul. Traugutta znajdowało się najstarsze boisko sportowe. Było główną areną sportową miasta aż do 1926 roku, kiedy to wybudowano stadion zwierzyniecki - wyjaśniał Jarosław Dunda.

W 1920 roku żołnierze powołali Klub Sportowy Batalionu Zapasowego 42 Pułku Piechoty dając początek Jagiellonii. 30 maja 1920 roku rozegrał swój pierwszy mecz. - Drużyna piłkarska 42. Pułku Piechoty była najsilniejszym zespołem naszego miasta, ale też i województwa. W 1930 roku zdobyli mistrzostwo okręgu i wzięli udział w eliminacjach o ligę. W 1932 roku powstał zaś klub Jagiellonia - podkreślał Jarosław Dunda.

Pomnik ma powstać ze zbiórek. - Pytano nas dlaczego nie staramy się, aby powstał z budżetu obywatelskiego. Nam jednak zależało, żeby każdy kibic dołożył swoją cegiełkę. Żeby poprzez wpłacenie pieniędzy każdy czuł się, że również dzięki niemu ten pomnik powstał - mówił członek komitetu budowy Przemysław Tesarek.

Kibice liczą, że uda się odsłonić pomnik już w maju przyszłego roku. Podczas obchodów 101-lecia Jagiellonii. - Szykuję już wielkie nożyce, którymi przetnę wstęgę - stwierdził Jerzy Kloza, prezes Koła Byłych Żołnierzy 42. Pułku Piechoty i ich Rodzin.

Czytaj też: Kibice organizują wykład o 42. Pułku Piechoty. W związku z "licznymi pytaniami, przekąsem, zdziwieniem, niezadowoleniem..."

Szczegóły dotyczące budowy pomnika oraz numer konta do wpłat można znaleźć na stronie: www.pomnik42pp.pl. Są tam też dostępne życiorysy postaci, które będą upamiętnione. Oto one:

Antoni Komendo-Borowski (6.06.1912 – 12.05.1984)

Piłkarska legenda przedwojennego województwa białostockiego. Wychowanek WKS 42 pp, który od 1932 r. występował pod nazwą Jagiellonia. Najlepszy piłkarz Białostockiego OZPN w okresie międzywojennym. Regularnie powoływany do reprezentacji miasta i województwa. W 1930 r. wywalczył z WKS 42 pp mistrzostwo okręgu. Jego dobra i skuteczna gra wzbudziła zainteresowanie czołowych polskich klubów. Jesienią 1933 r. przeniósł się do Pogoni Lwów, z którą dwukrotnie został wicemistrzem kraju (1933 r. i 1935 r.). 15 września 1935 r. wystąpił w meczu reprezentacji Polski z Łotwą (3:3), w którym zdobył bramkę.

Po klęsce wrześniowej 1939 r. trafił do obozu jenieckiego na Węgrzech, gdzie występował w drużynie opartej na piłkarzach Junaka z Drohobycza. W 1940 r. przedostał się na Bliski Wschód, zostając żołnierzem Brygady Strzelców Karpackich, przy której powstał zespół piłkarski. Antoni Komendo-Borowski został jego czołowym graczem. Karpatczycy rywalizowali z drużynami żydowskimi, egipskimi, brytyjskimi, czeskimi, irańskimi. Sport stanowił przyjemne urozmaicenie ciężkiej wojennej rzeczywistości. W 1944 r. Antoni Komendo-Borowski został ciężko ranny w bitwie pod Monte Casino. Po wojnie nie wrócił do Polski, osiadając w Anglii, gdzie zmarł w 1984 r.

Julian Buchcik (2.01.1896 – 1940) był oficerem, piłkarzem i działaczem sportowym. Podczas I wojny światowej został wcielony do armii austriackiej. W 1918 r. wstąpił do odradzającego się Wojska Polskiego. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r., podczas której dostał się do niewoli). Od 1923 r. pełnił służbę w białostockim 42 pułku piechoty, gdzie występował w pułkowej drużynie piłki nożnej. Po zakończeniu czynnego uprawiania sportu był jej kierownikiem i trenerem. Pod jego wodzą WKS 42 pp wywalczył w 1930 r. mistrzostwo okręgu. Działał aktywnie w istniejącym od 1929 r. Białostockim OZPN (m.in. pełnił funkcję komisarza z ramienia PZPN). W 1935 r. wrócił na ławkę trenerską WKS Jagiellonii, którą prowadził do 1937 r.

W 1938 r. został przeniesiony do Wierzbnika, gdzie został kierownikiem II referatu uzupełnień. Również tam aktywnie uczestniczył w życiu sportowym, zostając członkiem zarządu podokręgu kieleckiego, podlegającego Krakowskiemu OZPN.

Podczas kampanii wrześniowej dostał się do niewoli radzieckiej. Od 19 października 1939 r. przebywał w obozie jenieckim Pawliszczew Bor. W listopadzie 1939 r. został przeniesiony do obozu w Kozielsku. Julian Buchcik został zamordowany 23 lub 24 kwietnia 1940 r. w lesie katyńskim.