Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Akcja "Kutschera". 78 lat temu, 1 lutego 1944 r., AK dokonała udanego zamachu na kata Warszawy

Hubert Rabiega
Hubert Rabiega
Aleje Ujazdowskie w Warszawie - miejsce wykonania operacji "Kutschera".
Aleje Ujazdowskie w Warszawie - miejsce wykonania operacji "Kutschera". Fot. domena publiczna
Zamach na Franza Kutscherę, szefa SS i Policji na dystrykt warszawski, którego dokonali żołnierze oddziału specjalnego Kedywu Komendy Głównej AK "Pegaz", był jedną z najważniejszych udanych akcji bojowych Armii Krajowej wymierzonych w wysokich dowódców niemieckiego okupanta w czasie II wojny światowej.

Akcja „Kutschera” rozegrała się 1 lutego 1944 roku w Alejach Ujazdowskich w Warszawie. Celem wyznaczonym żołnierzom oddziału specjalnego Kedywu Komendy Głównej AK "Pegaz” był Austriak Franz Kutschera - wysoki rangą dowódca hitlerowski, SS-Brigadeführer i Generalmajor policji, który od września 1943 objął stanowisko dowódcy SS i Policji na dystrykt warszawski (zastępując Jürgena Stroopa, osławionego kata warszawskiego getta). Od początku pełnienia swoich obowiązków w stolicy Polski Kutschera wprowadzał na ulicach krwawy terror, który miał zastraszyć ludność cywilną i dławić polski ruch oporu. Codziennością były łapanki, rozstrzeliwania, więzienne tortury i wywózki do obozów zagłady.

Dowództwo Armii Krajowej wydało w listopadzie 1943 roku wyrok śmierci na niemieckiego generała. Wykonanie wyroku zlecono dowódcy Kedywu - płk. Augustowi Fieldorfowi, pseudonim "Nil". Zanim doszło do wykonania samej akcji likwidacyjnej żołnierze AK wykonali szczegółowe rozpoznanie codziennej trasy i pory przejazdu Kutschery z jego miejsca zamieszkania do miejsca pracy. Rozkaz realizacji wyroku otrzymał Bronisław Pietraszewicz, pseudonim "Lot” - dowódca I pluton "Agatu" (od stycznia 1944 roku nazwa zmieniona na "Pegaz").

Pierwszy termin wykonania zamachu został wyznaczony na piątek 28 stycznia 1944 r. Okazało się jednak, że tego dnia Kutschera - co było rzadkością - wyjechał z Warszawy. Do właściwej akcji doszło we wtorek, 1 lutego. Zespół wykonujący rozkaz likwidacji Kutschery liczył 12 osób z odpowiednio przypisanymi rolami (wykonawcy, ubezpieczenie, kierowcy oraz sygnalizacja). Zgodnie z wcześniejszym rozpoznaniem niemiecki generał wyszedł z zamieszkiwanej kamienicy o godzinie 9:06. Osoby wyznaczone do obserwacji i sygnalizowania przekazały informację umówionymi zachowaniami. Gdy limuzyna Kutschery znajdowała się już w Alejach Ujazdowskich wyznaczone pojazdy zablokowały jej tor jazdy, a wykonawcy zajęli się ostrzałem siedzącego z tyłu na kanapie niemieckiego dowódcy.

Ciężko rannego Kutscherę polscy żołnierze wyciągnęli z auta i zabrali mu pistolet oraz teczkę. W międzyczasie wzmagał się ostrzał ze strony zaalarmowanych Niemców. Polskim zamachowcom udało się zbiec, choć niektórzy zostali postrzeleni. Po stronie niemieckiej łącznie zabito 5 osób, a 9 raniono. Po stronie polskiej straty wynosiły 4 zabitych (już po samej akcji) oraz 2 rannych.

W ramach represji, nazajutrz po akcji "Kutschera" (2 lutego 1944) w pobliżu miejsca egzekucji hitlerowskiego generała Niemcy rozstrzelali 100 mężczyzn przywiezionych z więzienia Pawiak. Ponadto tego samego dnia rozstrzelano kolejnych 200 Polaków w ruinach getta.

Rocznicę zamachu na Kutscherę w Polsce obchodzono w wielu miejscach.

Operacja specjalna „Kutschera" to wykonanie wyroku Polskiego Państwa Podziemnego na Franzu Kutscherze, szefie SS i policji, „kacie Warszawy” zabijającego Polaków - napisały na FB Wojska Obrony Terytorialnej. Akcja Kutschera jest przykładem działań specjalnych w mieście. Precyzja oraz dynamika przeprowadzonej akcji sprawiły, że Niemcy sądzili, że „kat Warszawy” zlikwidowany został przez pododdział komandosów przeszkolonych w Anglii i zrzuconych na teren okupowanej Polski. Przeprowadzili ją żołnierze szkoleni jedynie podziemnymi metodami (zespół bojowy kompanii PEGAZ). Uczestnicy to ochotnicy wywodzący się z młodzieży inteligenckiej i robotniczej, ochotnicy tacy jak żołnierze OT. Za Bohaterów tamtych czasów - Cześć Ich Pamięci!

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo

Materiał oryginalny: Akcja "Kutschera". 78 lat temu, 1 lutego 1944 r., AK dokonała udanego zamachu na kata Warszawy - Portal i.pl

Wróć na poranny.pl Kurier Poranny