70. rocznica zamordowania Żydów z bielskiego getta

Krzysztof Jankowski [email protected] tel. 85 730 67 86
Historię bielskich Żydów warto przypomnieć starszym i przybliżyć młodszym - mówił Doroteusz Fionik.
Historię bielskich Żydów warto przypomnieć starszym i przybliżyć młodszym - mówił Doroteusz Fionik.
Mija właśnie 70. rocznica zamordowania przez Niemców Żydów z bielskiego getta. Tragedię tę chce upamiętnić grupa społeczników związana z Muzeum Małej Ojczyzny w Studziwodach. Przygotowują publikację Księgi Pamięci bielskich Żydów.

Mordu na żydowskiej części mieszkańców Bielska Niemcy dokonali w 1942 roku. 2 listopada rozpoczęli trwającą 12 dni wywózkę Żydów do Treblinki. Około 150 mieszkańców getta zabili w Bielsku w więzieniu i w pobliskim Lesie Pilickim.

Świadkiem tych wydarzeń był nastoletni wówczas Eugeniusz Beszta-Borowski, który w monografii bielskiej parafii katolickiej opisuje zbrodnię popełnioną w Bielsku i wywózki Żydów do Treblinki. - Być może piszący te słowa był jedynym naocznym świadkiem tej zbrodni - pisze nieżyjący już twórca archiwum diecezjalnego w Drohiczynie.

Od kilku lat historię bielskich Żydów próbują przypomnieć miejscowi społecznicy. - Społeczność żydowska przez lata budowała historię Bielska na równi z innymi żyjącymi tu nacjami - podkreślał Doroteusz Fionik, kustosz Muzeum Małej Ojczyzny, gdy przed dwoma laty w centrum Bielska odsłaniano tablicę poświęconą historii Żydów.

Teraz jego Muzeum przygotowuje polskojęzyczną wersję Księgi Pamięci Żydów z Bielska Podlaskiego, którą w oryginale wydano w 1975 roku w Tel Awiwie.

- To monumentalna publikacja wspomnieniowa, napisana przez kilkudziesięciu mieszkańców Bielska Podlaskiego, którzy ocaleli z Holocaustu i znaleźli się na emigracji w różnych stronach świata - mówi koordynator prac Wojciech Konończuk z Ośrodka Studiów Wschodnich.

Trzeba ją jednak przetłumaczyć na język polski, a to projekt unikalny, bo dotychczas w całości przetłumaczono zaledwie cztery z ponad 500 żydowskich Ksiąg Pamięci, dotyczących miejscowości położonych w przedwojennych granicach Polski. Inicjatorzy mają nadzieję, że w przyszłym roku księga będzie gotowa.

- Księga Pamięci dzieli się na trzy części językowe: hebrajską (330 stron), w języku jidysz (220 stron) i języku angielskim (55 stron). Obecnie przetłumaczono w pełni część w jidysz i angielskim. Trwają prace nad częścią w hebrajskim - mówi Wojciech Konończuk.

Hołd pomordowanym bielskim Żydom ma też oddać na najbliższej sesji Rada Miasta.

Czytaj e-wydanie »

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na Twitterze!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na Twiterze!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Dzieje się w Polsce i na świecie – czytaj na i.pl

Rozpowszechnianie niniejszego artykułu możliwe jest tylko i wyłącznie zgodnie z postanowieniami „Regulaminu korzystania z artykułów prasowych”i po wcześniejszym uiszczeniu należności, zgodnie z cennikiem.

Komentarze 14

Komentowanie artykułów jest możliwe wyłącznie dla zalogowanych Użytkowników. Cenimy wolność słowa i nieskrępowane dyskusje, ale serdecznie prosimy o przestrzeganie kultury osobistej, dobrych obyczajów i reguł prawa. Wszelkie wpisy, które nie są zgodne ze standardami, proszę zgłaszać do moderacji. Zaloguj się lub załóż konto

Nie hejtuj, pisz kulturalne i zgodne z prawem komentarze! Jeśli widzisz niestosowny wpis - kliknij „zgłoś nadużycie”.

Podaj powód zgłoszenia

K
Krzysztof

Powiem tylko, że historia jest fałszowana na każdym kroku a nasze dzieci są indoktrynowane w szkołach...

K
Krzysztof
W dniu 16.11.2012 o 08:27, Dyfer napisał:

Żydzi to bardzo mądrzy ludzie, uczciwi i pracowici. Czy ktoś chce czy nie to jest faktem. Podziwiam ich dokonania w sferze nauki, kultury, filmu i itp. Potrafią być razem i sobie pomagać. Nie jestem Żydem. Cóż nie każdy jest doskonały.

Pracowici? Zależy w jakim sensie, bo z tego co wiem muszą pracować w Izraelu, bo tam nie mogą mieć goja. Wszędzie inniej piastują stanowiska kierownicze lub mają własne interesy, gdzie do pracy fizycznej się nie dotykają. Co do mądrości, owszem są inteligentni, ale Polacy nie mniej. Bardziej użyłbym słowa "chytrzy"... Ale kluczem ich sukcesu na arenie międzynarodowej jest fakt, iż potrafią się trzymać razem, są zgrani i pomagają sobie nawzajem. Ich "przywódcy" wpłynęli na prawo wilu krajów, gdzie wprowadzono definicję "antysemityzmu", wystarczy wejść w drogę Żydowi, nawet będąc bez winy zostanie się okrzykniętym antysemitą. Oni niestety wykorzystują to na każdym kroku. Polecam film dokumentalny "zniesławienie", zrealizowany przez wpływowego Żyda, który doskonale wyjaśnia problem nieistniejącego antysemityzmu...

g
gość
Dyfer: nie ma za ich podziwiać ich hollywódzkie gnioty obrażają tylko chrześcijaństwo.

Żydzi stosują zasadę wybiórczej historii. Jak zachowywali sie wobec Polaków w latach 1939-41? Brzostowica Mała, Skidel, Naliboki, Koniuchy i setki innych miejsc zbrodni Żydów na Polakach zostały "poprawnie politycznie" przemilczane.
Gdziekolwiek osiedlą się dużą liczbą zaczyna się lichwa, ubożenie miejscowych, walka z chrześcijaństwem, wypieranie miejscowej historii na rzecz historii "narodu wybranego" itd.
W USA jest więcej muzeów na temat holokaustu niż na temat wojny secesyjnej czy niewolnictwa bo te dwie rzeczy są bardziej istnotne dla Amerykanów niż historia Europy.
Powinni podziękowac Polakom że przez 800 lat mogli sobie tu spokojnie dużą liczbą mieszkać. Ani Amerykanie ani tymbardziej Arabowie nie będą ich tolerować dłużej niż kilka pokoleń.
"....To smutne co spotkało Żydów w Hiszpanii i Niemczech ale spotka także tutaj w Stanach Zjednoczonych jeśli ci ludzie nie zaczną się zachowywać..." - Richard Nixon 37. prezydent Stanów Zjednoczonych, "taśmy Nixona"- 1973 rok

"...Uważam, że Żydzi są bardzo, bardzo egoistyczni. Nie obchodzi ich, jak wielu Estończyków, Łotyszów, Finów, Polaków, Jugosłowian czy Greków zostało zamordowanych, dręczonych lub przymusowo przesiedlonych, o ile tylko Żydzi są specjalnie traktowani..." - Harry Truman prezydent Stanów Zjednoczonych - pamiętniki Trumana-1947 rok.
D
Dyfer
Żydzi to bardzo mądrzy ludzie, uczciwi i pracowici. Czy ktoś chce czy nie to jest faktem. Podziwiam ich dokonania w sferze nauki, kultury, filmu i itp. Potrafią być razem i sobie pomagać. Nie jestem Żydem. Cóż nie każdy jest doskonały.
g
gieniobiusz
oho,to te kruki to tak sie oblawili?chyba reka sprawiedliwosci wyjdzie na ulice
b
babcia
Panie Fionik dlaczego Pan nic nie wspomina o tym jak ojciec Pawła Krukowskiego zamordował żyda,ograbił go na kilka garnków złotych monet a były to carskie złote monetki,następnie wrócił bez łupu w miejsce swojej zbrodni i dokonał podpalenia domu tego żyda,dużo o tym mówił niejaki Pan Guz który juz nie żyje,ale z kolei po wojnie tego Krukowskiego załatwił w głowę butelką od wina bo razem pili te wino ale milicja nie potrafiła ustalić mordercę Krukowskiego i tak zostało.....w roku 1994 synek mordercy żyda miał dość tych monet złotych carskich i jeszcze mu starczyło na kupno posesji na Mickiewicza 112 a skąd ówczesny młody gówniarz Paweł Krukowski miał wziąć pieniądze i kupić dom na ul.Białostockiej/ Panie Fionik popytaj Pan np. Pana Żukowskiego sąsiada na Mickiewicza 98 lub Pana Muchę na .Okrężnej 4 to Panu coś powiedzą bo dużo wiedzą/ a i inni strzy którzy jeszcze żyją to coś Panu powiedzą bo widzę że Pan to tylko zza biurka tak szpera po historii a Pan za młody bo Pan długo po wojnie się urodził,a ja już stara kobiecina to historię wojny tu przeżyłam...pozdrawiam Pana,działaj Pan i tylko dobrze i sprawiedliwie opisuj Pan te historie związane z żydami,,,,
J
Jewrej
Kto nam Polakam ,zastanawiam się, tak wyjałowił umysły?Upokorzająca i żenująca jest dla mnie lektura tych komentarzy!Panie Doroteuszu nie znajduję słów aby Pana pokrzepić i wesprzeć ,muszę dojść do siebie,załamałem się...Jewrej
A
Andy
A o zbrodniach śmieci i bandytów reakcji z NSZ czy AK, to już Polska zapomniała....
Nie zapomniała oni zostali bohaterami
N
Nescaffe
Dyskusja na temat Żydów w zydowskiej gazettce.
Na prawdę dobre.
Pierwszą rzecz którą Żydzi po 1989 roku zrobili w Polsce to skradli prasę teraz plują nam w twarz.
Rasizm to nazywanie wszystkich nie Żydów Gojami co po hebrajsku znaczy po prostu bydłem.
o
oil
Myślisz,że wystarczy po antysemickich wypowiedziach krzyknąć: Nie jestem antysemitą! i za takiego będziesz uważany? No właśnie,nic z tych rzeczy.Jeśli nie bredzisz,co by było jakieś usprawiedliwienie,to twierdzenie,że Żydzi są faszystami i rasistami gorszymi niż hitlerowcy oznacza antysemityzm.Ja nic nie wiem żeby Żydom nie wolno było wchodzić w małżeństwa z nie-Żydami."Okupowane terytorium Palestyny" to było hasło z PRLu.Jakbyś coś przeczytał to byś wiedział,że owe terytoria są tak palestyńskie jak np. Berlin polski (słowiański, bo długo tam pomieszkiwali w czasach dawnych).A czemu Palestyńczyków nie chcą inne kraje arabskie?Może też z powodów rasistowskich?I na koniec,co byś zrobił z narodem żydowskim z "terytorium Palestyny"?
e
emma
A co to mnie obchodzi ze zgineli zydzi.Czy Zydzi w Izraelu tez obchodza rocznice zwiazane ze smiercia Polakow ?Przypominam ze zyjemy w Polsce i i oplakujemy tylko Polakow.Za duzo mamy elementow zydowstwa w Bialymstoku i to mnie martwi.Uwazam ze to szkodzi nam i ma zly wplyw na wizerunek miasta.Proponuje uczcic smierc Polakow z rak zydowskich kolaborantow i zaczac o tym mowic glosno tak jak Zydzi glosno opowiadaja czesciowo zmysllone historie dotyczace holokaustu.Na swiecie zaczynamy byc postrzegani jako wiini i odpowiedzialni za smierc Zydow w czasie II wojny,natomiast Zydzi zapomnieli ze to my jestesmy gospodarzami a oni goscmi i nalezy sie nam wdziecznosc ze pozwolilismy im przez wieki czuc sie jak u siebie.Proponuje przypomniec im kto jest kim bo milczenie jest przyzwoleniem na rozprzestrzenianie sie plagi .
M
Marek
Żydzi?
Przeciez to czystośc rasowa stawiaja oni na pierwszym miejscu.
Faszyzm i rasim w ich wykonaniu jest gorszy niz niemców w czasie II WŚ.
Co? Może jestem antysemitą?
Nic z tycvh rzeczy!
Wystarczy spojrzeć na to co wyprawiaja na okupowanych terenach Palestyny.
Ruch opory tłuminy jest krwawo przy poparciu i usprawiedliwieniu amerykanów i nie tylko.
Na pewno żal tych zabitych ludzi ale nie fetyszyzujmy tego z powodu, że dotyczy to zydów!
I
Irena
Polscy mordercy zwykli Żydzi.
Mniej więcej w tym samym czasie, kiedy skończyła się awantura pod posterunkiem, na drugim końcu rynku, u wylotu ulicy Warszawskiej, rozpoczęła się kolejna. Tam, na dźwięk gwizdka Icka Frydmana, nie czekając na interwencję policji, uzbrojona w rewolwery, kamienie, kastety i pałki grupa Żydów z „zelbszucu” zaatakowała polskich chłopów. Prawdopodobnie, gdyż nie udało się ustalić szczegółowego przebiegu wypadków, była to interwencja w obronie kilku handlujących tam Żydów napadniętych przez trzech chłopów. Samoobrona zaczęła atakować również włościan uciekających ulicą. Wielu zostało dotkliwie pobitych i poranionych, w tym kobiety i dzieci. Jak ustalił Sąd Okręgowy w Radomiu, do ataku przyłączyli się spontanicznie inni przedstawiciele żydowskiej części mieszkańców Przytyku, w tym miejscowa elita (Żydzi doskakiwali do wozów, a kobiety na wozach zasłaniały się chustkami przed padającymi razami ze strony Żydów, kamieniami i uderzeniami pałek). Wtedy to, do przechodzącego obok Stanisława Kubiaka, strzelił
Luzer Kirszencwajg, trafiając go w plecy i postrzelono w łopatkę Stanisława Popiela
I
Irena
W Bielsku w czasie wojny nie zabito zadnego Polaka ?
O morderstwach Polaków przez Zydów - cisza. Konończukowi płacą za te hece
9 marca 1936, wczesnym rankiem doszło do pierwszego drobnego incydentu. Żydowscy kupcy przewrócili i uszkodzili kram polskiego czapnika, który zajął miejsce ich kolegi. Zwaśnionych rzemieślników natychmiast uspokoiła policja, wyznaczając im ściśle określone miejsca. Około godziny 15, przed straganem żydowskiego piekarza pojawił się chłopski sprzedawca, członek Stronnictwa Narodowego Józef Strzałkowski. Okrzykami „swój do swego!” agitował przeciwko handlowaniu z żydowskimi kupcami. Zdenerwowany handlarz kopnął laskę pokrzykującego, na której ten się opierał, a ten niewiele myśląc uderzył go nią w ramię. Piekarz od razu poszedł ze skargą na komisariat, skąd dwuosobowy patrol natychmiast udał się w miejsce zajścia w celu wyjaśnienia sprawy. Wobec odmowy wylegitymowania się Strzałkowski został aresztowany. W jego obronie stanął kilkudziesięcioosobowa grupa włościan, która zmusiła policjantów do wycofania się na posterunek, gdzie zostali zablokowani. Wezwano telefonicznie posiłki z Radomia. Po około 20 minutach nerwowa atmosfera uspokoiła się znacznie i ludzie zaczęli się rozchodzić. Resztę, zarówno okupujących komisariat chłopów, jak i zbierające się w różnych miejscach rynku grupki żydowskiej młodzieży, rozpędzili policjanci. Odsiecz odwołano.
Wróć na poranny.pl Kurier Poranny
Dodaj ogłoszenie