11 listopada 1918 roku

Jednak w Hajnówce w tym czasie do niepodległości było jeszcze daleko.

Puszcza Białowieska w granicach Litwy

11 listopada Puszcza wciąż pozostawała w rękach niemieckich. W tym samym dniu Litwini, działając w porozumieniu z Niemcami, ogłosili powstanie swego państwa. Rząd Augustyna Valdemarsena, powołując się na tradycje historyczne, przyłączył Puszczę Białowieską do nowo powstałego państwa litewskiego. Niemcy w porozumieniu z Radą Państwową Litwy (Tarybą) sprowadzili do Białowieży Litwinów. Byli to: M. Funke, dwaj leśnicy z Kurtyjantasem oraz dwaj podleśniczy - Nidygór i Pietrenas. Litwini przybyli do Białowieży 10 grudnia 1918 roku, a cztery dni po tym wydarzeniu Niemcy opuścili te tereny.

Wraz z rządami litewskimi w Puszczy Białowieskiej nastał czas bezprawia. Zarząd litewski miał chronić ocalałą po rabunkowej gospodarce Niemców Puszczę, a w rzeczywistości kontynuował spustoszenie. Między innymi zabito wtedy jedną z ostatnich żubrzyc, kładąc tym samym kres białowieskiemu stadu tego ssaka. W Białowieży powstała Rada Robotniczo-Żołnierska, która spośród miejscowych mężczyzn utworzyła oddział konnej policji. Było to 17 funkcjonariuszy wyposażonych w broń palną. Ludźmi tymi dowodził Niemiec - Paweł Bark.

Rankiem 27 lutego 1919 roku od strony Prużan do Białowieży wkroczył polski oddział konny, dowodzony przez majora Jerzego Dąbrowskiego. Polacy zupełnie niezorientowani w sytuacji, jaka tu panowała, natknęli się niespodziewanie na niemiecki oddział liczący około 50 żołnierzy uzbrojonych w karabiny maszynowe. Do starcia na szczęście nie doszło - po zręcznej mediacji komendanta policji konnej, Pawła Barka, dowódcy obu oddziałów spotkali się i po dwugodzinnej naradzie zawarli porozumienie. Major Dąbrowski opuścił Par Pałacowy i wraz z wojskiem zatrzymał się w Krzyżach a następnie w Grudkach. Niemcy zaś 28 lutego opuścili Białowieżę. Tego same dnia odmaszerował stąd także mjr Dąbrowski.

Puszcza Białowieska weszła pod zarząd polski dopiero w marcu 1919 roku. Polacy wysłali na te tereny specjalną delegację, która miała zbadać panujące tu stosunki oraz ocenić możliwości zorganizowania ochrony lasów. Jednak z powodu działań wojennych ekspedycja zatrzymała się na linii Bugu i do samej Białowieży nie dotarła. Oddziały polskiego wojska zjawiły się po raz wtóry w Białowieży 4 marca 1919 roku. Był to liczący 200 osób oddział dowodzony przez pułkownika Iwaszkiewicza, który zatrzymał się w budynku obecnie zajmowanym przez pocztę. Płk Iwaszkiewicz rozbroił policję litewską, zmusił także przedstawicieli władz litewskich do opuszczenia Białowieży - miało to miejsce 7 marca 1919 roku. Tego samego dnia do Białowieży przyjechała grupa fachowców z inspektorem Lasów Państwowych, Henrykiem Dąbrowskim. Zamieszkali oni w domu świckim.

21 marca płk Iwaszkiewicz opuścił Białowieżę. Jego miejsce zajęły cywilne władze polskie - wyznaczony na starostę białostockiego Mazurkiewicz i komendant policji powiatowej Kryztes, a także grupa urzędników. Rozpoczęła się odbudowa Polski.